Servaaskerk Maastricht
Inleiding Vroege geschiedenis en Romaanse bouwperiode De Dubbelkapel Het westwerk en de Keizerzaal Henric van Veldeke en St. Servaas De Sleutel van Servaas De Cenotaaf De Romaanse kapitelen het Bergportaal
De sleutel van Servaas
De sleutel is gemaakt begin 9e eeuw (Karel de Grote!), is 29 cm lang en ruim 1 kg zwaar. Hij is gemaakt van gegoten zilver en daarna verguld, maar het verguldsel is grotendeels verdwenen. Het is een staaltje van Karolingische edelsmeedkunst vol symboliek, De baard is bijna vierkant van vorm. In het midden zijn vijf openingen uitgespaard in de vorm van een Grieks kruis, dat door vier kleinere kruisjes wordt geflankeerd (het latere Jeruzalemkruis). Het grotere kruis staat voor het centrum van de wereld, Jeruzalem, de vier kleinere kruisjes voor de vier windstreken. De achtzijdige schacht van de sleutel verwijst naar de verlossing en de boodschap: bekering. (Denk ook aan de octogonale doopvonten of baptisteriums). Het ovale, holle en opengewerkte handvat bevat een stam met symmetrische acanthusranken: refereert net als de balustrade van de paltskapel van Aken aan de klassieke oudheid. (Servaas ontving de sleutel in Rome...). Tegelijk verwijzen stam en bladeren naar de levensboom uit het paradijs waar volgens de legende ook het kruishout van is vervaardigd. Zo is de sleutel ook een verwijzing naar de spreuk: Clavis Christus est: Christus is de sleutel. Ook staat hij voor de Clavis David, de sleutel van David, waarbij David als koning het hoogste gezag op aarde vertegenwoordigt, rechtstreeks afkomstig van God. Dit gezag wordt na Christus toegeschreven aan de pausen, maar in het Oost-Romeinse rijk aan de keizers, en in het westen plaatsen ook de keizers Karel de Grote tot en met Frederik Barbarossa hun gezag boven dat van de paus, zij zijn de Rooms-Duitse keizers. De paus en deze keizers betwisten elkaar dit gezag in hoge mate in de 12e en daaropvolgende eeuwen, tijdens de zgn. investituurstrijd (het recht om bisschoppen te mogen benoemen), waarbij uiteindelijk de keizers het gezag van de paus erkennen.